PostNL: UPD-voorstel onuitvoerbaar, structureel verlieslatend en economisch onverantwoord

• Het ACM-postmarktonderzoek en de brief van de minister van Economische Zaken bevestigen de noodzaak tot urgente veranderingen
• Verlieslatende publieke taak wordt uitgevoerd zonder vergoeding
• PostNL gaat als eerste stap in bezwaar en start voorlopige voorziening tegen subsidieafwijzing
• PostNL pleit voor uitvoerbare normen, een toekomstbestendige en betaalbare postdienstverlening

PostNL concludeert dat het kabinetsvoorstel voor de Universele Postdienst (UPD) onvoldoende is om de dienst op een toekomstbestendige manier uit te voeren. Hoewel bezorging binnen twee, en op termijn drie dagen, een stap in de goede richting is, bevat het voorstel onuitvoerbare normen en blijft onduidelijkheid bestaan op cruciale punten. Bovendien zijn er geen oplossingen voor de kosten die PostNL nu maakt binnen het huidige UPD-kader en voor de overgang naar een toekomstbestendig model. Zolang deze hoge kosten voor de UPD volledig bij PostNL liggen, kan het postbedrijf zich niet aanpassen en blijft de postdienstverlening de komende jaren verlieslatend. PostNL gaat daarom in bezwaar tegen de afwijzing van de aangevraagde subsidie en start een voorlopige voorziening voor een voorschot op bijdragen voor 2025 en 2026. Indien noodzakelijke verbeteringen uitblijven, sluit PostNL aanvullende juridische stappen niet uit.

Pim Berendsen, CEO PostNL: “We waarderen de aandacht van de nieuwe minister voor het publieke belang van postbezorging en de snelheid waarmee hij tot een voorstel tot verandering is gekomen. Tegelijkertijd schieten de voorgestelde veranderingen tekort en komen ze te laat.”

Voorstel gaat voorbij aan duurzame postdienstverlening

Uit onderzoek van de ACM blijkt dat de huidige situatie onhoudbaar is en dat aanpassingen noodzakelijk zijn. Het kabinetsvoorstel om brievenbuspost vanaf 1 juli 2026 binnen twee dagen en vanaf 2029 binnen drie dagen te mogen bezorgen is een stap in de goede richting, maar geen oplossing. De uitvoering van de publieke dienst blijft daarmee verlieslatend tot ten minste 2029. Een financieel gezonde uitvoering kan pas mogelijk worden na volledige invoering van bezorging binnen drie dagen met haalbare en betaalbare normen.

Daarbij is de voorgestelde kwaliteitsnorm van 95% voor UPD-post in de praktijk onuitvoerbaar vanwege het arbeidsintensieve karakter van de postbezorging. Betrouwbaarheid is ook voor PostNL van groot belang. Daarom pleit het bedrijf voor een snelle verandering en een norm van 90%. Die ligt boven het huidige niveau en versterkt de kwaliteit.

De combinatie van hoge eisen en het uitblijven van financiële compensatie zorgt ervoor dat de UPD-uitvoering hoge kosten met zich meebrengt. Daardoor blijft het postbedrijf ten minste tot 2029 verlieslatend en dat brengt de continuïteit van de Nederlandse postdienstverlening in gevaar. Zoals ook door de ACM, en eerder door de minister is bevestigd, mag van een bedrijf niet worden verwacht dat het een verlieslatende publieke dienst blijft uitvoeren. Daarbij komt dat de voorgestelde tijdslijnen uiterst onzeker zijn, mede door de huidige politieke situatie.

PostNL gaat in bezwaar tegen afwijzing subsidieaanvraag

De huidige postwet dateert uit 2009, terwijl een herziening al sinds 2020 op besluitvorming in de Tweede Kamer wacht. Toen besluitvorming in oktober 2024 opnieuw werd uitgesteld, heeft PostNL een tijdelijke bijdrage gevraagd van € 30 miljoen (2025) en € 38 miljoen (2026) om wettelijke UPD-verplichtingen te blijven uitvoeren, zoals bezorging van brievenbuspost binnen een dag, het minimaal aantal landelijke brievenbussen, aparte processen voor rouw- en medische post en gratis braillepost.

Volgens Europees recht heeft een bedrijf recht op compensatie wanneer publieke taken leiden tot een onevenredige financiële last. In veel andere Europese landen ontvangen postbedrijven steun via subsidies, belastingvoordelen of andere regelingen én liggen de verplichtingen voor de universele postdienstverlening significant lager dan in Nederland. Nu het ministerie de aanvraag voor financiële compensatie heeft afgewezen, is PostNL genoodzaakt bezwaar te maken en in een voorlopige voorzieningsprocedure een voorschot te vragen voor de gevraagde compensatie.

PostNL pleit voor toekomstbestendige postdienstverlening

Pim Berendsen: “Onder de voorgestelde voorwaarden kunnen we de UPD niet blijven uitvoeren. We waarderen de inzet en de daadkracht van deze minister, maar deze maatregelen komen te laat, bieden geen oplossing voor de uitdagingen op de krimpende postmarkt en laten veel onzeker. De postdienstverlening heeft een belangrijke maatschappelijke functie. We voeren de UPD met hart en ziel uit. Juist daarom is het noodzakelijk om mee te bewegen met de tijd, zodat we de bezorging van post voor 18 miljoen Nederlanders en werk voor 20.000 postmedewerkers duurzaam, betrouwbaar en toegankelijk kunnen houden. Het huidige voorstel legt ons onnodig hoge kosten op zonder vergoeding. Er wordt gevraagd een netwerk in stand te houden dat niet meer past bij het gebruik van vandaag. Dat is onhoudbaar. Ik roep de politiek op om rond de aankomende verkiezingen geen onzekerheid te laten bestaan over het invoeren van nieuwe voorwaarden voor de UPD en de benodigde financiering daarvan, zodat duizenden medewerkers in Nederland, door weer en wind, een toekomstbestendige postdienstverlening kunnen bezorgen.”